Welke planten kun je nu – midden november – nog starten? Veel meer dan de meeste mensen denken

Midden november lijkt voor veel mensen het moment waarop de tuin stilvalt: bladeren vallen, temperatuur zakt, regen komt met bakken uit de lucht. Toch is dit precies de periode waarin je verrassend veel kunt planten of zaaien. De grond is nog warm genoeg om wortelgroei toe te laten, de lucht is vochtig en de planten staan zelf in rust — een combinatie die net nú gunstig is, niet in het voorjaar.

Veel mensen onderschatten hoe laat je tulpen, narcissen, krokussen en blauwe druifjes nog kunt planten. Zolang de grond niet bevroren is, doen bollen het uitstekend. Vooral tulpen houden van een koude fase en mogen gerust tot eind november in de grond verdwijnen. Het lijken kleine ingrepen, maar ze brengen in februari en maart een enorme dosis kleur terug op het moment dat de tuin nog kaal is.

Wie denkt dat de moestuin volledig stopt, heeft het mis. Winterpostelein, veldsla, rucola en spinazie groeien traag maar consequent door, zelfs bij temperaturen rond de 5 graden. Ze overleven vaak zonder problemen en leveren gedurende de hele winter kleine oogsten op. Knoflook kan nu zelfs beter geplant worden dan in het voorjaar: de teentjes hebben de koude nodig om stevige bollen te vormen tegen de zomer.

November en begin december staan bij tuinexperts bekend als hét ideale plantmoment voor struiken, bomen en hagen. Doordat de sapstroom stilvalt, moet de plant niet langer energie steken in bladeren of bloei. Alle kracht gaat naar de wortels, die in de natte grond eenvoudig nieuwe vertakkingen vormen. Laurier, taxus, vlinderstruik, hortensia, beuk en haagplanten hebben nu de beste overlevingskansen.

Mediterrane kruiden staan bekend als ‘zomerkruiden’, maar verrassend genoeg zijn rozemarijn, tijm en salie heel winterhard. In een pot op een beschutte plek — bijvoorbeeld tegen een zuidmuur of onder een afdakje — overwinteren ze makkelijk. In de volle grond lukt dat vaak nog beter.

Sommige tuiniers starten nu al met het aanleggen van een stukje wilde bloemenborder. Geen bloemen meteen, wel zaden die de winter gebruiken om te kiemen zodra de temperatuur stijgt. Ook zwarte bessen, frambozen en bramen kunnen nu nog worden geplant.

Kortom: 18 november is geen eindpunt, maar net een slim startmoment. Wat je nu in de grond zet, geeft je tuin in het voorjaar een voorsprong van weken.