Nieuwe rijbewijsregels dreigen drama te worden

Voor wie binnenkort zijn rijbewijs wil halen, dreigt een onverwachte valkuil: steeds meer leerlingen leggen het praktijkexamen af met een elektrische wagen of automaat, waardoor ze een rijbewijs mét de beruchte ‘code 78’ krijgen. Die code betekent dat je geen handgeschakelde auto mag besturen. En dat kan een flink probleem worden als je daarna een betaalbare tweedehandswagen zoekt.

Dan vaak handgeschakeld Wie vandaag op zoek gaat naar een eerste auto, merkt het meteen: het overgrote deel van de goedkope tweedehandswagens heeft nog altijd een manuele versnellingsbak. Uit een steekproef van Nieuws365 blijkt dat bij wagens onder de 5.000 euro ongeveer 88% handgeschakeld is. In de prijsklasse tussen 5.000 en 10.000 euro gaat het nog steeds om meer dan 80%. Jongeren die enkel met een automaat mogen rijden, zien zo plots hun keuzemogelijkheden krimpen.

De oorzaak zit niet alleen bij de leerling, maar ook bij de rijscholen. Door Europese regelgeving mogen rijscholen vanaf 2026 geen nieuwe wagens met uitlaat meer inschrijven. “En veel courante lesmodellen, zoals de Opel Astra, bestaan al niet meer met manuele versnellingsbak,” zegt Thomas Van Coillie van sectororganisatie Federdrive in Het Nieuwsblad. Bovendien moeten rijscholen hun huidige wagens na vijf jaar vervangen. Gevolg: steeds minder leerlingen krijgen nog de kans om op een handgeschakelde wagen te leren rijden.

Federdrive waarschuwde al drie jaar geleden dat dit probleem eraan zat te komen. Toen leek het nog toekomstmuziek, maar vandaag is één op de drie nieuwe wagens in België elektrisch. Daarmee verdwijnen logischerwijs ook de manuele leswagens. “Het is nu geen verre dreiging meer, het speelt nú,” benadrukt Van Coillie.

De federatie pleit voor gelijkschakeling van rijbewijzen, zodat wie examen doet met een automaat ook manueel mag rijden. In het vrachtwagenexamen bestaat die regel al. “Bedrijfswagens zijn toch meestal elektrisch, en huurwagens in het buitenland zijn vaak automaat. Maar voor goedkope wagens of oldtimers kan manueel nog belangrijk zijn,” aldus Van Coillie.

Volgens sectorcijfers heeft 85% van de Belgische wagenvloot nog een handgeschakelde versnellingsbak. De verwachting is dat dit aandeel snel zal dalen, maar dat het zeker nog een jaar of tien duurt voor automaten en elektrische wagens ook in het lagere tweedehandssegment domineren. Tot dan zullen jongeren met ‘code 78’ het moeilijk hebben om een betaalbare eerste wagen te vinden.

Zonder snelle beslissing dreigt dus een rare situatie: op de nieuwe wagenmarkt neemt automaat de bovenhand, maar op de tweedehandsmarkt blijft manueel voorlopig koning. Een mismatch die vooral jongeren en budgetkopers zal treffen.