De temperaturen schieten de hoogte in en overal hoor je hetzelfde advies: drink genoeg water, zoek de schaduw op, en smeer je goed in. Maar wat veel mensen niet weten, is dat je lichaam vaak al vroeg signalen afgeeft dat het moeite heeft om de warmte te verwerken. Artsen waarschuwen dat het allereerste teken van oververhitting verrassend subtiel kan zijn.
Volgens het RIVM en andere gezondheidsorganisaties merk je de eerste fase van oververhitting meestal aan onverklaarbare vermoeidheid. Je voelt je loom, minder alert en hebt moeite om je te concentreren. Vaak gaat dat samen met een licht gevoel in het hoofd of duizeligheid. Het is alsof je hersenen een tandje lager schakelen.
Daar komt soms ook een doffe hoofdpijn bij kijken. Je merkt dat je prikkelbaarder wordt of minder helder kan nadenken. Wie blijft doorgaan, loopt het risico dat de klachten snel verergeren.
Hoe herken je de signalen?
Deze eerste fase van oververhitting kan zich op verschillende manieren uiten:
- Je voelt je plots erg moe zonder duidelijke reden.
- Je wordt duizelig of merkt dat je even moet stoppen om je evenwicht te bewaren.
- Je hebt last van hoofdpijn of concentratieverlies.
- Je merkt dat je donkere urine hebt, een teken van vochttekort.
Bij kinderen kan dit soms ook gepaard gaan met spierkrampen, veroorzaakt door het verlies van zouten en mineralen door zweten.
Wat gebeurt er in je lichaam?
Wanneer het warm is, probeert je lichaam zichzelf te koelen door te zweten. Dat werkt zolang je voldoende drinkt en je lichaam de warmte kwijt kan. Maar bij extreme
hitte, hoge luchtvochtigheid of langdurige blootstelling aan zon en warmte, gaat dat mechanisme minder goed werken.
Verlies je meer vocht dan je binnenkrijgt, dan stijgt je lichaamstemperatuur langzaam maar zeker. Dat is het moment waarop de eerste klachten opduiken: vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn. Zie het als een alarmsignaal dat je serieus moet nemen.
Dit moet je meteen doen
Herken je deze signalen bij jezelf of iemand in je omgeving? Dan is het belangrijk om snel in te grijpen.
- Zoek direct een koele plek op – ga naar binnen of zoek schaduw.
- Stop met inspanning – rust even uit en luister naar je lichaam.
- Drink kleine slokjes water of een isotone drank, ook als je geen dorst hebt.
- Koel je lichaam af – spoel polsen, nek en gezicht met koud water of gebruik een natte doek.
- Houd de situatie in de gaten – verergeren de klachten met misselijkheid, sufheid of flauwvallen, bel dan de huisarts of in nood 112.
Door meteen in te grijpen, voorkom je dat je in de tweede fase van oververhitting belandt. Dan krijg je te maken met hitte-uitputting en kan je lichaamstemperatuur gevaarlijk hoog oplopen.
Beter voorkomen dan genezen
Vooral kwetsbare groepen zoals ouderen, jonge kinderen en mensen met chronische aandoeningen lopen extra risico bij hoge temperaturen. Maar ook gezonde volwassenen kunnen verrast worden, zeker bij zware inspanning in de zon.
Zo verklein je het risico:
- Drink regelmatig water, ook zonder dorst.
- Draag lichte, luchtige kleding in een lichte kleur.
- Vermijd zware inspanning op het heetst van de dag.
- Zorg voor voldoende ventilatie binnen.
- Eet regelmatig kleine, lichte maaltijden.
Een waarschuwing die levens kan redden
Veel mensen denken dat oververhitting pas begint als je begint te zweten of bewusteloos dreigt te raken. In werkelijkheid is het vaak een sluipend proces dat begint met kleine signalen. Vermoeidheid en duizeligheid lijken onschuldig, maar zijn je eerste kans om in te grijpen.
Artsen benadrukken dat snel handelen het verschil kan maken tussen een warme dag en een gevaarlijke situatie. Zodra je merkt dat je niet meer zo scherp bent, dat je even moet stoppen of je voelt dat je energie wegvloeit, is het tijd om in actie te komen.
Kortom: die eerste moeheid in de hitte is geen toeval. Het is je lichaam dat zegt: “Even pas op de plaats.” Luister ernaar, koel af, en geef jezelf de rust die nodig is. Zo blijf je niet alleen veilig, maar kun je ook zonder zorgen genieten van de zomer.