Artsen slaan alarm: deze schimmel verspreidt zich wereldwijd

Het klinkt als een horrorverhaal, maar het is bittere ernst: wetenschappers slaan alarm over een schimmel die letterlijk je lichaam van binnenuit aantast. Door de opwarming van de aarde verspreidt de dodelijke schimmel zich razendsnel en miljoenen mensen lopen risico, zo waarschuwt een nieuw onderzoek van de Universiteit van Manchester.

De boosdoener is Aspergillus, een groep van schimmels die zich via de lucht verspreidt. De microscopisch kleine sporen kunnen ongemerkt worden ingeademd en nestelen zich vooral in de longen. Bij gezonde mensen blijft dat meestal zonder gevolgen, maar wie een verzwakt immuunsysteem heeft – zoals kankerpatiënten, mensen met astma, HIV of COPD – loopt groot gevaar.

In ernstige gevallen ontstaat aspergillose, een infectie waarbij de schimmel zich door het lichaam vreet. “Hij begint te groeien en eet je, om het heel plat te zeggen, van binnenuit op", aldus professor Norman van Rhijn in gesprek met CNN.

Volgens het onderzoek kan de verspreiding van deze schimmel de komende 15 jaar fors toenemen. Door de stijgende temperaturen en de toename van vochtige klimaten, ontstaan er wereldwijd ideale omstandigheden voor schimmels om te gedijen.

De onderzoekers waarschuwen dat vooral gebieden zoals Californië, Florida, Texas en grote steden als New York en Los Angeles kwetsbaar zijn. In Europa loopt men ook gevaar: het aantal mensen dat wordt blootgesteld aan Aspergillus flavus kan met 16% toenemen, en voor Aspergillus fumigatus wordt zelfs een stijging van 77,5% verwacht. Alleen al in Europa zouden 9 miljoen mensen extra risico lopen.

De schimmel komt niet alleen voor in de natuur, maar ook in huisstof, aarde, oude voedselresten en schimmelige omgevingen. Dat maakt vermijden lastig. Toch zijn er enkele voorzorgsmaatregelen. Artsen raden kwetsbare personen aan om stofrijke of vochtige ruimtes te vermijden, geen tuinwerk te doen zonder bescherming, en eventueel een masker te dragen in risicovolle omgevingen.

Een van de grootste problemen is dat schimmelinfecties zwaar onderbelicht blijven in medisch onderzoek. “Vergeleken met virussen en parasieten krijgen schimmels veel minder aandacht", zegt Van Rhijn. En dat terwijl ze volgens The Lancet jaarlijks tot 2,5 miljoen doden veroorzaken – een cijfer dat waarschijnlijk nog onderschat is.

De onderzoekers pleiten voor meer investering in opsporing, behandeling en preventie van schimmelinfecties, zeker nu de klimaatverandering deze bedreiging nog vergroot. “Fungi zijn ongelofelijk adaptief", besluit Van Rhijn. “Ze koloniseren snel nieuwe gebieden en ontwikkelen zelfs weerstand tegen huidige medicatie. De tijd dringt.”