De fout die bijna iedereen maakt met zijn vaatwasser (en het kost je energie)

07 okt , 13:00 • Huis

De vaatwasser: een van de handigste toestellen in huis, maar ook een stille energievreter. Veel gezinnen laten hem dagelijks draaien — soms zelfs meer dan één keer — zonder te beseffen dat kleine gewoontes tot tientallen euro’s per jaar kunnen kosten. De grootste fout? Niet wanneer of hoe vaak we hem gebruiken, maar hoe we hem gebruiken.

Te warm, te snel en te vaak

De meeste mensen kiezen standaard voor het “intensieve” of “snel” programma, uit gewoonte of tijdsdruk. Toch zijn dat precies de minst efficiënte standen.

Een energiespecialist legt uit: “De snelste programma’s verbruiken vaak het meeste stroom. Ze hebben minder tijd om het water te laten weken, waardoor ze hogere temperaturen gebruiken. Je bespaart dus geen energie, enkel wat minuten.”

Gemiddeld verbruikt een vaatwasbeurt op hoge temperatuur (65–70 graden) bijna dubbel zoveel energie als een eco-programma van 50 graden. Het verschil? Op jaarbasis kan dat bij dagelijks gebruik oplopen tot 50 à 60 euro aan elektriciteit.

En dan hebben we het nog niet over het waterverbruik, dat bij kortere programma’s soms juist hoger ligt omdat de spoelcyclus intensiever is.

De ‘halve’ vaatwasser-mythe

Nog een veelgemaakte fout: de vaatwasser laten draaien terwijl hij maar halfvol is. Veel moderne toestellen hebben een halve-lading-functie, maar die bespaart zelden echt de helft.

Een expert verduidelijkt: “Het toestel gebruikt nog altijd bijna evenveel energie voor verwarming en pompen. Je bespaart hooguit 15 à 20 procent, niet 50.”

De truc is dus eenvoudig: vul de vaatwasser altijd volledig, maar zorg ervoor dat de lucht en het water goed kunnen circuleren. Dat betekent: geen borden tegen elkaar, en bekers schuin geplaatst zodat ze goed kunnen uitlekken.

Te veel of verkeerd afwasmiddel

Wie denkt dat “meer zeep” zorgt voor een schoner resultaat, zit ernaast. Overdosering leidt niet alleen tot strepen op glazen, maar ook tot een hoger verbruik omdat het toestel langer spoelt om schuimresten te verwijderen.

Een duurzame tip: gebruik afwastabletten in plaats van vloeibare zeep, en knip ze eventueel in twee als de vaat niet extreem vuil is.

Een technicus zegt: “De meeste mensen gebruiken 30 tot 40 procent meer afwasmiddel dan nodig. Dat belast niet alleen het toestel, maar ook de filters en het milieu.”

Het verkeerde moment van de dag

We denken zelden na over wanneer we de vaatwasser aanzetten, maar dat kan flink schelen op de energiefactuur. ’s Avonds laat of tijdens daluren draaien is goedkoper én milieuvriendelijker, zeker met een digitale energiemeter.

Bovendien warmt de omgevingstemperatuur het toestel ’s avonds minder op, wat het energieverbruik licht verlaagt. Wie zonnepanelen heeft, draait de vaatwasser best net tijdens de middag, wanneer de zon het meeste opbrengt.

Een energieadviseur zegt: “Een slimme stekker of timer kan makkelijk 20 tot 30 euro per jaar uitsparen, puur door op het juiste moment te wassen.”

De droogcyclus: onnodige luxe

Veel mensen laten hun vaatwasser na het spoelen automatisch drogen, terwijl dat een van de meest energieverslindende onderdelen is van de hele cyclus.

Open simpelweg na afloop de deur een paar centimeter — het stoom doet de rest. Binnen een halfuur is de vaat droog, en je bespaart tot 15 procent energie per beurt.

Een technicus zegt: “De droogfunctie is handig, maar zelden nodig. Het kost energie zonder dat het de hygiëne verbetert. De warmte van het laatste spoelwater volstaat.”

Kleine gewoontes, groot verschil

Een goed onderhouden vaatwasser werkt zuiniger én gaat langer mee. Reinig het filter wekelijks, verwijder etensresten en controleer maandelijks de sproeiarmen. Vet en kalk kunnen de waterdruk verlagen, waardoor het toestel automatisch langer draait.

Een eenvoudige tip: laat eens per maand een lege cyclus lopen met azijn of een speciale reinigingstablet. Zo verwijder je kalk en vetophopingen, en blijft het toestel efficiënt.

Wat het oplevert

Door een paar kleine aanpassingen kan een gemiddeld huishouden tot 100 euro per jaar besparen aan energie en onderhoudskosten:

Gebruik het eco-programma.
Vul het toestel volledig.
Zet het aan op daluren of bij zonopbrengst.
Sla de droogcyclus over.
Reinig filters en sproeiarmen regelmatig.

Een energiespecialist besluit: “De vaatwasser is niet het probleem. Ons gebruik ervan is dat wel. Wie slim wast, bespaart zonder comfort te verliezen.”