Een kaars aansteken of een geurstokje plaatsen: veel mensen doen het om hun huis gezellig te maken of om een frisse geur te verspreiden. Vooral tijdens herfst- en winteravonden creëren ze warmte en sfeer. Maar achter die gezellige gloed en heerlijke geur schuilt een minder bekend verhaal. Steeds meer onderzoeken tonen aan dat kaarsen en geurstokjes de luchtkwaliteit binnenshuis kunnen verslechteren.
Wat er vrijkomt bij verbranding
Een brandende kaars is niet zo onschuldig als ze lijkt. Bij de verbranding van paraffine, een petroleumproduct dat in veel kaarsen zit, komen roetdeeltjes en vluchtige organische stoffen vrij. Die kunnen de luchtwegen irriteren, vooral bij mensen met astma of andere longaandoeningen.
Ook geurkaarsen, die vaak synthetische parfums bevatten, verspreiden chemicaliën zoals formaldehyde en benzeen. Dit zijn stoffen waarvan bekend is dat ze op lange termijn schadelijk kunnen zijn bij hoge blootstelling. Het risico in huis is doorgaans klein, maar herhaaldelijk gebruik in slecht geventileerde ruimtes kan de luchtkwaliteit merkbaar beïnvloeden.
Geurstokjes: onzichtbare verspreiders
Ook geurstokjes lijken onschuldig, maar werken via verdamping van geurstoffen in de lucht. Vaak gaat het om oplosmiddelen en synthetische parfums. Onderzoekers wijzen erop dat deze stoffen in hoge concentraties hoofdpijn, geïrriteerde ogen of een droge keel kunnen veroorzaken.
Natuurlijk ruiken geurstokjes subtieler en geven ze geen zichtbare rook, maar dat maakt ze niet per se gezonder. Omdat ze continu geurstoffen afgeven, kan de blootstelling zelfs langduriger zijn dan bij een kaars die je een uurtje brandt.
Het effect op de luchtkwaliteit
De lucht in huis bevat sowieso meer verontreinigingen dan we vaak denken. Fijnstof van buiten, kookdampen en schoonmaakmiddelen zorgen al voor een stevige belasting. Voeg je daar dagelijks brandende kaarsen of geurstokjes aan toe, dan stijgt de concentratie van schadelijke stoffen.
Vooral in kleine, slecht geventileerde ruimtes kan dit snel een effect hebben. Denk aan een slaapkamer met een geurkaars op het nachtkastje of een badkamer met een set geurstokjes. Het lijkt ontspannend, maar de luchtkwaliteit kan er juist op achteruitgaan.
Mogelijke gezondheidsklachten
Niet iedereen is even gevoelig, maar de meest voorkomende klachten zijn:
- geïrriteerde ogen, neus of keel
- hoofdpijn of duizeligheid bij langdurige blootstelling
- verergering van astma- of allergieklachten
Bij kinderen en ouderen kan de impact groter zijn omdat hun luchtwegen gevoeliger zijn.
Zijn natuurlijke alternatieven beter?
Steeds meer merken bieden “natuurlijke” kaarsen en geurstokjes aan, gemaakt van soja- of bijenwas en met etherische oliën. Die zijn vaak minder belastend omdat er minder synthetische stoffen vrijkomen. Toch betekent “natuurlijk” niet automatisch dat het volledig veilig is. Etherische oliën kunnen bijvoorbeeld ook allergische reacties uitlokken.
Hoe kan je het veiliger doen?
Wie toch graag geniet van sfeer en geur, kan enkele eenvoudige voorzorgsmaatregelen nemen:
- Ventileer voldoende: zet een raam op een kier of gebruik een ventilatiesysteem.
- Beperk de tijd: laat een kaars niet langer dan enkele uren branden.
- Kies bewust: ga voor kaarsen van bijen- of sojawas zonder synthetische parfums.
- Hou afstand: zet geurkaarsen of stokjes niet vlak naast je zithoek of bed.
- Alternatieven: gebruik gedroogde kruiden, citrus met kruidnagel of een geursteen met enkele druppels etherische olie.