Afleiding achter het stuur gevaarlijker dan alcohol: de cijfers liegen niet

13 sep , 12:00 • Verkeer

We weten allemaal dat alcohol en verkeer een levensgevaarlijke combinatie vormen. Toch blijkt uit recente cijfers dat afleiding achter het stuur – vooral door gsm-gebruik – tegenwoordig een nog groter risico vormt. In België krijgt bijna elke dag een bestuurder een boete voor het gebruik van de telefoon achter het stuur, en de gevolgen zijn vaak dramatisch.

Gsm-gebruik: hardnekkige gewoonte

Volgens Vias Institute gebruikt meer dan één op vijf Belgische bestuurders zijn smartphone tijdens het rijden. Dat gaat van een berichtje lezen tot het instellen van de gps of scrollen op sociale media. Zelfs handsfree bellen leidt tot meer kans op ongevallen, omdat je aandacht niet volledig bij de weg ligt.

In 2024 werden in België meer dan 150.000 boetes uitgeschreven voor gsm-gebruik achter het stuur. Het aantal neemt jaar na jaar toe, ondanks sensibiliseringscampagnes en hogere boetes. Sinds februari 2022 bedraagt de boete 174 euro, maar dat lijkt voor velen geen afschrikmiddel.

Ongevallen door afleiding

Onderzoek toont aan dat wie zijn gsm gebruikt achter het stuur vier keer meer kans heeft op een ongeval. Bij jongeren loopt dat risico nog hoger op, omdat ze vaker geneigd zijn om berichten te sturen of apps te openen.

Volgens cijfers van Sciensano en Politie.be is afleiding intussen betrokken bij bijna één op drie verkeersongevallen met gewonden. Daarmee is het een grotere factor dan alcohol, dat bij ongeveer één op vijf ongevallen een rol speelt.

Alcohol blijft gevaarlijk, maar daalt

Dat alcoholgebruik achter het stuur nog steeds levens kost, staat buiten kijf. Bij grote controles rond de feestdagen wordt gemiddeld 2 tot 3 procent van de bestuurders betrapt op rijden onder invloed. Dat cijfer is de voorbije tien jaar gedaald, mede dankzij sensibilisering en strengere controles.

Bij afleiding zie je net het omgekeerde: steeds meer bestuurders nemen hun gsm in de hand. Dat maakt de uitdaging vandaag minstens even groot als in de jaren waarin alcohol de grootste vijand van verkeersveiligheid was.

Andere vormen van afleiding

Niet alleen de gsm zorgt voor problemen. Ook eten achter het stuur, instellingen veranderen in de boordcomputer of kinderen op de achterbank kunnen de aandacht wegnemen. Alles wat je ogen, handen of geest van het rijden afleidt, vergroot het risico.

Vias benadrukt dat zelfs een korte blik van twee seconden naar een scherm gelijkstaat aan tientallen meters blind rijden. Bij 120 km/u gaat het al snel over 60 meter – bijna een halve voetbalveld.

Wat kan je zelf doen?

Zet je gsm op stil of leg hem buiten bereik tijdens het rijden.
Gebruik indien nodig een vaste houder voor gps-apps, zodat je je ogen op de weg kan houden.
Plan korte stops bij lange ritten om berichten te checken of telefoontjes te beantwoorden.
Bewust kiezen voor volledige concentratie maakt rijden veiliger voor jezelf én voor anderen.

Beleidsmaatregelen

De overheid zet in op strengere controles, hogere boetes en bewustmakingscampagnes. Daarnaast wordt gekeken naar technologische oplossingen zoals apps die meldingen blokkeren tijdens het rijden, of automatische waarschuwingen in nieuwe wagens.

Maar het blijft ook een mentaliteitskwestie. Zolang bestuurders zichzelf overschatten – “één berichtje kan wel” – zullen de cijfers hoog blijven.

Conclusie

Afleiding achter het stuur is uitgegroeid tot de belangrijkste oorzaak van verkeersongevallen in België. Waar alcohol nog steeds een rol speelt, blijkt gsm-gebruik nog gevaarlijker en moeilijker aan te pakken.

Wie de verkeersveiligheid écht wil verbeteren, moet niet alleen nuchter rijden, maar ook volledig gefocust blijven. Eén seconde onoplettendheid kan het verschil maken tussen veilig thuiskomen of een ongeval.