Daarom is de avondspits drukker dan de ochtendfiles

Wie dagelijks onderweg is, heeft het vast al gemerkt: de avondspits lijkt de ochtendspits voorbijgestoken te hebben. Waar het vroeger vooral ’s morgens aanschuiven was richting de grote steden, staan de files vandaag vaak nog langer in de namiddag en vroege avond. Veranderende werkgewoontes, schooluren en een drukke vrijetijdscultuur liggen mee aan de basis van die verschuiving.

Een belangrijke oorzaak is de opmars van thuiswerk. Sinds de coronaperiode is thuiswerk in veel bedrijven ingeburgerd geraakt. Volgens Vias institute werkt bijna één op de drie werknemers in België gemiddeld minstens één dag per week thuis. Dat betekent dat het verkeer ’s ochtends meer verspreid is. Mensen die wél naar kantoor gaan, vertrekken bovendien op uiteenlopende tijdstippen. Het klassieke beeld van een massale ochtendpiek is daardoor afgevlakt.

’s Avonds is dat anders. Dan vertrekken werknemers vaker op hetzelfde moment naar huis, meestal tussen 16 en 18 uur. Daardoor stapelt het verkeer zich sneller op.

Ook scholen spelen een rol. Ouders brengen hun kinderen vaak vroeg af, maar de schooluitgang valt meestal samen met de avondspits. Het ophalen van kinderen leidt tot extra drukte rond scholen en aansluitende wegen.

Daarnaast is de vrijetijdscultuur veranderd. Steeds meer mensen plannen na hun werk nog sport, hobby’s of sociale afspraken. Dat zorgt ervoor dat de verplaatsingen in de avonduren toenemen. Een gezin dat meerdere kinderen moet ophalen en wegbrengen, maakt al snel meerdere korte ritten tijdens de drukste momenten.

Volgens Het Nieuwsblad rijden Belgen gemiddeld meer kilometers na de werkuren dan vroeger, deels door het combineren van werk en vrije tijd.

Niet alleen particulieren dragen bij aan de avondspits. Ook de logistieke sector speelt een rol. Bestelwagens en vrachtwagens plannen leveringen vaak doorheen de dag en komen tegen de avond terug op de weg. Bovendien neemt het aantal online bestellingen toe, waardoor koeriersdiensten nog actiever zijn in de late namiddag en vroege avond.

Het verschil tussen ochtend- en avondspits zit niet alleen in de duur, maar ook in de beleving. ’s Morgens zijn bestuurders vaak meer gefocust en vertrekken ze met een duidelijk doel: op tijd op het werk geraken. ’s Avonds heerst er meer ongeduld, omdat men naar huis wil of nog afspraken heeft. Dat leidt sneller tot stress en soms tot gevaarlijke situaties.

Psycholoog Herman Koninckx benadrukt dat het menselijke aspect niet onderschat mag worden: “In de avondspits ervaren mensen tijdsdruk op een andere manier. Ze willen naar huis, weg van de werkdag, en dat maakt hen prikkelbaarder in het verkeer.”

Mobiliteitsexperts verwachten dat de avondspits voorlopig drukker zal blijven dan de ochtend. Thuiswerk zal de ochtendpiek structureel afvlakken, maar de combinatie van school, vrije tijd en logistiek verkeer houdt de avonddrukte stevig in stand.

Mogelijke oplossingen liggen in gespreide school- en werktijden, meer telewerk en betere alternatieven voor woon-werkverkeer, zoals openbaar vervoer en fietsinfrastructuur.