Explosie aan nesten: waarom de Aziatische hoornaar dit najaar écht gevaarlijk wordt

De Aziatische hoornaar verspreidt zich dit jaar sneller dan ooit tevoren in Vlaanderen. Verwacht wordt dat er in 2025 vier tot vijf keer meer nesten zullen zijn dan vorig jaar. Dat heeft niet alleen gevolgen voor de bijenpopulatie, maar ook voor de volksgezondheid. In West-Vlaanderen werd een professionele verdelger onlangs nog het slachtoffer van een ernstige allergische reactie na een steek. Hij moest met spoed naar het ziekenhuis worden gebracht en ontsnapte op het nippertje aan de dood.

De Aziatische hoornaar – te herkennen aan zijn donkere kleur, gele poten en opvallende oranje band op het achterlijf – wordt 2,5 tot 3 centimeter groot. Hun nesten hangen vaak hoog in bomen of verborgen onder dakranden, waardoor ze lang onopgemerkt blijven. Pas wanneer de bladeren vallen in het najaar, worden ze massaal gemeld. In West-Vlaanderen komen er op dit moment al 25 meldingen per dag binnen. Tegen oktober zullen dat er volgens kenners makkelijk 40 per dag zijn.

Ernstige gevolgen na één steek
Een van de verdelgers die dagelijks nesten onschadelijk maakt, kreeg begin deze zomer af te rekenen met een zware allergische reactie na een steek in het gezicht. Hoewel hij eerder al tientallen keren gestoken werd, liep het deze keer volledig mis. Zijn EpiPen – een noodinjectie met adrenaline – viel per ongeluk op de grond en werkte niet meer. Bij aankomst van de hulpdiensten was zijn zuurstofsaturatie gedaald tot een levensgevaarlijke 66 procent. Hij werd in allerijl naar de spoed gebracht.

De Aziatische hoornaar wordt als extra gevaarlijk beschouwd door de lengte van de angel: zo’n zes millimeter lang. Daardoor kan het gif bij een steek rechtstreeks in een bloedvat terechtkomen, met mogelijk fatale gevolgen. Volgens specialisten moeten mensen die vaak buiten werken of in contact komen met nesten extra waakzaam zijn en steeds noodmedicatie bij zich hebben.

Verdelging cruciaal, maar middelen ontbreken
Het actief bestrijden van de nesten blijft voorlopig de enige doeltreffende aanpak om de populatie in toom te houden. In landen zoals Spanje en Frankrijk zijn er al gemiddeld twintig nesten per vierkante kilometer. In Vlaanderen is dat voorlopig nog slechts 0,5 nest per km². Dat verschil maakt duidelijk dat vroegtijdige opsporing loont.

Toch komt er weinig structurele ondersteuning of onderzoek naar nieuwe verdelgingstechnieken. De overheden laten het vooral over aan vrijwilligers en zelfstandige verdelgers. Nochtans nemen het aantal incidenten en meldingen zienderogen toe.

Wie een nest vermoedt in de tuin of omgeving, wordt aangeraden dit te melden via het platform Vespa-Watch. Zelf verwijderen is sterk afgeraden. De insecten kunnen in groep aanvallen bij verstoring van het nest, wat levensgevaarlijk kan zijn.