De vergeten knop op je vaatwasser die je energie én geld bespaart

09 okt , 18:00 • Lifestyle

De meeste mensen gebruiken hun vaatwasser op automatische piloot: borden erin, een tabletje erbij, en op “normaal programma” drukken. Toch zit er op bijna elk toestel een knop die velen negeren, terwijl net die knop het verschil kan maken op je energiefactuur. De eco-stand – vaak aangeduid met een blaadje of temperatuuricoon – is één van de meest onderschatte functies in de keuken.

Een huishoudexpert legt uit: “De meeste gezinnen denken dat het eco-programma gewoon langer duurt en dus meer verbruikt. In werkelijkheid is het net omgekeerd: de vaatwasser werkt trager, maar op lagere temperatuur, waardoor je tot 30 procent energie bespaart.”

De mythe van de snelle wasbeurt

Wie weinig tijd heeft, kiest vaak het korte of ‘intensieve’ programma. Het klinkt logisch: hoe korter, hoe minder stroom. Maar dat klopt niet. De snelle stand verwarmt het water veel sterker, tot 65 of 70 graden, zodat vet en vuil snel oplossen. Dat kost veel meer energie dan een cyclus die iets langer draait maar op 45 à 50 graden werkt.

De eco-stand maakt juist gebruik van tijd in plaats van hitte. De vaat wordt langzamer en efficiënter gereinigd met minder warm water, waardoor de verwarmingselementen minder lang actief zijn.

Volgens de Consumentenbond kan het verschil tussen de intensieve en de eco-stand oplopen tot ruim 40 kWh per jaar. Omgerekend is dat al snel 10 à 15 euro minder elektriciteitsverbruik per toestel – en dat jaar na jaar.

Een expert zegt: “De vaatwasser is een van de grootste energieslurpers in huis. Wie enkel het eco-programma gebruikt, kan op jaarbasis evenveel besparen als een maand standby-verbruik van al zijn andere toestellen samen.”

Hoe de eco-stand werkt

De eco-stand draait iets langer, meestal tussen 2,5 en 4 uur, maar gebruikt minder warm water en minder druk. Daardoor verbruikt het toestel minder elektriciteit en water tegelijk.

Bij een standaardprogramma wordt het water opgewarmd tot ongeveer 65 graden; bij eco is dat vaak maar 45 tot 50 graden. De vaat droogt dan niet met een hete luchtstroom, maar met restwarmte uit het waswater. Dat verklaart waarom de cyclus langer duurt: het toestel laat het water geleidelijk afkoelen in plaats van extra te verwarmen.

Wie de vaatwasser vooral ’s avonds gebruikt, merkt daar amper iets van. Zet hem aan voor je gaat slapen, en je bespaart ongemerkt energie zonder tijd te verliezen.

Een bijkomend voordeel: het is ook vriendelijker voor je servies. De lagere temperatuur voorkomt dat glazen dof worden of plastic vervormt.

Combineer met slimme timing

Steeds meer gezinnen hebben een digitale meter of een variabel energiecontract. Daar komt timing bij kijken: gebruik de eco-stand tijdens daluren. Veel vaatwassers hebben een uitgestelde startfunctie waarmee je het programma ’s nachts of vroeg in de ochtend kunt laten draaien, wanneer de stroom goedkoper is.

Een energiedeskundige zegt: “De combinatie van eco-stand en daluren kan het verbruik van je vaatwasser tot de helft verminderen. Dat lijkt weinig, maar het telt snel op in een huishouden waar het toestel dagelijks draait.”

Kleine gewoontes, groot verschil

De eco-stand is maar één van de manieren om slimmer te wassen. Enkele eenvoudige gewoontes maken het verschil nog groter:

Schraap etensresten af, maar spoel niet voor. Dat bespaart tot 10 liter water per cyclus.
Zet het toestel altijd volledig vol. Een halflege machine verbruikt bijna evenveel energie.
Reinig de filter regelmatig. Zo blijft het programma efficiënt en verkort de draaitijd.
Gebruik het juiste vaatwasmiddel. Sommige tabletten zijn speciaal ontwikkeld voor lage temperaturen.

Wie die gewoontes combineert, merkt niet alleen verschil op de energiefactuur, maar ook op het geluid en de levensduur van het toestel.

Waarom we die knop vergeten

Dat de eco-stand zo weinig wordt gebruikt, heeft vooral te maken met gewoontes. De meeste mensen willen dat de vaat snel klaar is, of weten simpelweg niet dat het verschil in verbruik zo groot is. Een expert zegt: “De marketing van ‘snel en krachtig’ heeft zijn werk gedaan. Niemand heeft ooit reclame gemaakt voor ‘traag maar zuinig’.”

Toch gebruiken steeds meer gezinnen de eco-stand sinds energieprijzen de hoogte in gingen. Fabrikanten geven zelfs aan dat de eco-optie het enige programma is waarmee toestellen hun officiële energieklasse (zoals A+++) halen.

Met andere woorden: als je je vaatwasser altijd op ‘snel’ zet, gebruik je hem eigenlijk nooit op het zuinige niveau waarvoor hij ontworpen is.

De knop die loont

Een vaatwasser hoort het leven makkelijker te maken — niet duurder. En dat lukt vooral als je weet wat de knoppen doen. De eco-stand lijkt traag, maar ze werkt slim: minder hitte, meer tijd, meer besparing.

Zoals een technicus het samenvat: “De eco-stand is niet voor wie haast heeft, maar voor wie nadenkt. Eén druk op die knop en je spaart geld, energie en je servies.”

👉 Wat je moet onthouden: