Waar vroeger enkel melk uit de koeling kwam, vind je vandaag een heel gamma aan alternatieven. Van sojamelk en havermelk tot amandel- en zelfs erwtenmelk: plantaardige zuivel is niet meer weg te denken. Ook yoghurt kreeg varianten op basis van kokos, haver of cashew. Wat begon als een niche voor veganisten, is vandaag een mainstream trend geworden.
De redenen zijn divers: lactose-intolerantie, zorgen om dierenwelzijn, of gewoon nieuwsgierigheid. Supermarkten spelen in op de vraag met een steeds groter aanbod. Maar welke alternatieven doen écht mee, en hoe verhouden ze zich tot klassieke melk en yoghurt?
Soja: de klassieker
Sojamelk en -yoghurt waren de eerste plantaardige alternatieven die populair werden. Ze bevatten van nature veel eiwitten en lijken qua voedingswaarde het meest op koemelk. Bovendien worden ze vaak verrijkt met calcium en vitamine B12, waardoor ze een volwaardige vervanger kunnen zijn.
Toch krijgt soja kritiek: sommige mensen maken zich zorgen over hormoonachtige stoffen in soja (fyto-oestrogenen), al wijzen wetenschappers erop dat de hoeveelheden in normale consumptie onschadelijk zijn.
Haver: de publiekslieveling
Havermelk heeft de laatste jaren een enorme sprong gemaakt. De romige smaak en lichte zoetheid spreken veel consumenten aan. Haveryoghurt is ook populair in ontbijtbowls en smoothies.
Qua voedingswaarde bevat haver minder eiwitten dan soja, maar wel veel vezels. Bovendien wordt havermelk vaak verrijkt met calcium. Duurzaam scoort haver goed, want het groeit in Europa en heeft een kleinere ecologische voetafdruk dan amandelen of kokos.
Amandel en kokos: smaak boven voeding
Amandelmelk en kokosyoghurt hebben een uitgesproken smaak, maar zijn qua voedingswaarde minder sterk. Ze bevatten weinig eiwitten en vaak ook minder vezels. Vooral kokosvarianten bevatten meer verzadigd vet.
Toch blijven ze populair om hun lichte textuur of tropische smaak. Voor wie variatie wil of van een specifieke smaak houdt, zijn ze een prima aanvulling, maar ze zijn minder geschikt als dagelijkse vervanger van melk of yoghurt.
Nieuwe spelers: erwten en cashew
Steeds vaker duiken alternatieven op van erwten en cashewnoten. Erwtenmelk, rijk aan plantaardige eiwitten, wordt geprezen als volwaardig alternatief. Cashew geeft yoghurt en melk een romige, zachte structuur en scoort vooral bij wie op zoek is naar luxevarianten.
Hoewel ze nog niche zijn, winnen deze producten terrein door hun combinatie van smaak en voedingswaarde.
Waar let je best op?
Wie plantaardige zuivel koopt, doet er goed aan de etiketten te vergelijken. Een paar tips:
- Kies varianten die verrijkt zijn met calcium en vitamine B12.
- Let op toegevoegde suikers: sommige merken maken hun producten extra zoet.
- Controleer het eiwitgehalte als je melk of yoghurt als volwaardige vervanger gebruikt.
Volgens Test-Aankoop blijft het belangrijk om plantaardige zuivel in te passen in een gevarieerd dieet. Wie volledig overstapt, moet opletten dat hij voldoende eiwitten en micronutriënten binnenkrijgt.
Een blijvende trend
Alles wijst erop dat plantaardige alternatieven niet meer verdwijnen uit de rekken. Integendeel: de markt groeit elk jaar en producenten blijven innoveren met nieuwe smaken en grondstoffen. Voor de Belgische consument betekent dit vooral meer keuze en meer variatie.
Of je nu kiest voor soja, haver of kokos: plantaardige zuivel is niet langer een niche, maar een volwaardige speler in ons eetpatroon.