Altijd bekeken in het verkeer: waarom AI-handhaving steeds dichterbij komt

Kunstmatige intelligentie sluipt steeds nadrukkelijker het verkeer binnen. Waar flitspalen vroeger vooral snelheid en roodlichtovertredingen registreerden, evolueren ze vandaag naar digitale alleskunners die meerdere verkeersovertredingen tegelijk herkennen. Ook België kan die evolutie niet ontwijken.

In verschillende Europese landen zijn slimme camera’s al dagelijkse realiteit. In Nederland worden systemen ingezet die automatisch detecteren of een bestuurder een smartphone vasthoudt. In het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk lopen gelijkaardige projecten, vaak gecombineerd met gordelcontrole en rijstrookbewaking.

Athene gaat momenteel het verst. Daar test de overheid acht AI-camera’s die meerdere overtredingen tegelijk kunnen vastleggen: te hard rijden, bellen achter het stuur, geen gordel dragen en ongeoorloofd gebruik van de vluchtstrook. In amper vier dagen tijd werden zo’n 2.500 overtredingen geregistreerd. Eén enkele camera op de as Athene–Piraeus was goed voor bijna duizend vaststellingen.

Boetes worden er automatisch verstuurd via sms, e-mail of een online platform, met onmiddellijke betalingsmogelijkheid. Volgens de Griekse overheid werd in enkele dagen tijd al ongeveer 750.000 euro geïnd. De test loopt voorlopig tot eind mei 2026.

Ook in België is de infrastructuur al grotendeels aanwezig. Ons land beschikt over een uitgebreid netwerk van ANPR-camera’s (nummerplaatherkenning), beheerd door politiezones en overheden. Die worden vandaag vooral gebruikt voor trajectcontroles, opsporing en verkeersanalyse.

De stap naar AI-gestuurde handhaving is technisch gezien klein. Systemen die gsm-gebruik, gordeldracht of gevaarlijk rijgedrag herkennen, bestaan al en worden in Europa steeds vaker uitgerold. Binnen de federale verkeersveiligheidsstrategie van de FOD Mobiliteit wordt artificiële intelligentie expliciet genoemd als toekomstig hulpmiddel.

Tegelijk liggen deze systemen gevoelig. In België waakt de Gegevensbeschermingsautoriteit streng over privacy en proportionaliteit. Elke uitbreiding van cameracontrole moet juridisch onderbouwd zijn en mag niet leiden tot permanente massasurveillance.

Toch groeit het draagvlak. Verkeersveiligheidsinstituut VIAS wijst erop dat afleiding door smartphones een van de grootste oorzaken is van zware ongevallen. Slimme handhaving kan daar een directe impact op hebben.

De richting lijkt duidelijk. Steeds meer landen investeren in AI-camera’s, niet alleen om te sanctioneren, maar ook om gedrag te sturen. Minder politie op straat, meer digitale controle.

Voor België is het dus vooral een kwestie van wanneer, niet of. De klassieke flitspaal lijkt stilaan op weg om te verdwijnen — vervangen door een digitale agent die altijd kijkt, nooit knippert en geen waarschuwing geeft.