Strafkorting als noodrem: Overbevolking in gevangenissen escaleert

De federale regering sluit het jaar af met een gespannen discussie over de gevangenissen. Door de aanhoudende overbevolking zoekt justitie naar snelle oplossingen, maar een eensgezinde aanpak is ver weg. Wat bedoeld is als noodrem, dreigt uit te monden in een politiek steekspel.

Centraal staat het voorstel van Annelies Verlinden, die de tijdelijke regeling voor vervroegde vrijlating wil uitbreiden. Vandaag kunnen sommige gevangenen al tot zes maanden vroeger naar huis om plaats te maken. Verlinden wil die periode verlengen tot maximaal één jaar en dat systeem laten lopen tot eind 2027. Volgens haar is de druk op het gevangeniswezen zo groot dat extra ingrepen onvermijdelijk zijn.

Binnen de coalitie botst dat plan echter op stevig verzet. Zowel MR als N-VA vrezen dat de maatregel neerkomt op een vorm van straffeloosheid. Vanuit N-VA klinkt het dat straffen volledig moeten worden uitgevoerd en dat eerst alle andere mogelijkheden benut moeten worden, zoals extra capaciteit en alternatieve straffen.

De discussie gaat niet alleen over principes, maar ook over cijfers. Verlinden rekende aanvankelijk op een daling van zo’n 600 gevangenen. In een mogelijk compromis zouden meer categorieën uitgesloten worden, waardoor het effect herleid wordt tot enkele tientallen plaatsen. Dat maakt de vraag luidop: loont de politieke kost nog wel?

Op de achtergrond wordt het dossier bovendien gekoppeld aan een ander gevoelig thema: de inzet van militairen ter ondersteuning van de veiligheid. Dat dossier ligt vooral gevoelig bij MR en wordt nu samen met justitie op tafel gelegd. Ofwel gaan beide voorstellen door, ofwel geen van beide.

De ministerraad van dinsdag wordt zo een alles-of-niets-moment. Wat vaststaat: de overbevolking in de gevangenissen verdwijnt niet vanzelf, maar de oplossing blijkt politiek minstens even krap als de cellen zelf.