Tot 400 euro extra per jaar: gezinnen zwaar getroffen door nieuwe taks

09 jul , 20:00 • Financieel

Vanaf 2027 voert de Europese Unie een nieuwe koolstoftaks in, die fossiele brandstoffen zoals aardgas, stookolie, diesel en benzine aanzienlijk duurder zal maken. De maatregel – bekend als ETS2, de tweede versie van het Europese emissiehandelssysteem – legt een heffing op voor wie luchtvervuiling veroorzaakt, bijvoorbeeld door te rijden met een klassieke wagen of te verwarmen met fossiele brandstoffen.

Concreet moeten leveranciers van brandstoffen dan emissierechten kopen, en die extra kosten worden doorgerekend aan de consument. Ook verwarming en transport op gas of olie vallen onder het nieuwe systeem.

Tot €400 extra per jaar voor Belgische gezinnen

Volgens een analyse van het Federaal Planbureau, geciteerd door VRT NWS, zal 15% van de Belgische gezinnen hun verwarmingskosten zien stijgen door ETS2. De verwachte prijsstijgingen zijn niet min:

Stookolie: +21%
Aardgas: +16%
Benzine: +10%
Diesel: +11%

Voor gezinnen die hun verbruik niet aanpassen, zou dit volgens schattingen €250 tot €400 per jaar extra kunnen betekenen. Het gaat dan om huishoudens met gemiddeld verbruik en zonder energiebesparende maatregelen.

Vooral bewoners van oudere, slecht geïsoleerde woningen en inwoners van landelijke gebieden – waar gas en stookolie nog vaak de norm zijn – lopen risico op hogere facturen.

Niet elk gezin wordt even hard getroffen

Het effect van ETS2 verschilt sterk naargelang inkomen, woonplaats en energiegebruik. Uit simulaties blijkt dat gezinnen met een lager inkomen relatief gezien het zwaarst getroffen worden, omdat zij een groter deel van hun budget besteden aan energie.

Volgens het Belgische rapport Be DLV2 over ETS2 kunnen huishoudens met een fossiele verwarmingsinstallatie jaarlijks €145 tot €290 extra kwijt zijn aan verwarming, afhankelijk van het CO₂-tarief (tussen €30 en €60 per ton). Wie bovendien nog op diesel of benzine rijdt, kan daarbovenop tot €100 extra per jaar betalen aan de pomp.

Wie elektrisch verwarmt of rijdt, ontsnapt grotendeels aan deze extra kosten. Elektriciteit valt niet onder ETS2, maar zit al in het bestaande emissiehandelssysteem (ETS1).

Europese inkomsten vloeien deels terug

De Europese Commissie wil de opbrengsten van ETS2 inzetten via het Social Climate Fund, een compensatiemechanisme voor kwetsbare huishoudens en kleine bedrijven. Lidstaten moeten dat fonds gebruiken om gezinnen te ondersteunen bij de energietransitie – bijvoorbeeld met subsidies voor isolatie, warmtepompen of elektrische voertuigen.

Toch waarschuwen experten dat deze compensaties niet automatisch zullen volstaan. Gezinnen zullen zelf ook keuzes moeten maken: overschakelen op efficiëntere verwarmingssystemen, minder autorijden of beter isoleren.

Wat kun je zelf al doen?

Voor wie voorbereid wil zijn op ETS2, zijn er enkele logische stappen:

Vergelijk verwarmingsopties: Warmtepompen of pelletkachels vermijden de koolstoftaks volledig.
Investeer in isolatie: Minder warmteverlies betekent minder fossiele brandstofverbruik.
Overweeg elektrisch rijden: EV’s vallen buiten ETS2 en genieten van belastingvoordelen.
Vraag tijdig premies aan: Vlaanderen biedt al verschillende renovatie- en energiepremies aan.

Daarnaast is het belangrijk om prijsvergelijkers en verbruiksapps te gebruiken, zeker na 2027, wanneer brandstofprijzen sneller zullen reageren op de CO₂-markt.

Een stille maar dure verandering

ETS2 is geen plotse schok, zoals een crisis of oorlog, maar wel een structurele maatregel die op lange termijn voor een hogere energiefactuur zal zorgen. Zonder aanpassing dreigen gezinnen jaarlijks honderden euro’s extra te betalen, bovenop hun gewone kosten.

De federale en Vlaamse overheden zullen de komende jaren hun beleid moeten afstemmen op deze Europese evolutie. Voorlopig staat vast: wie blijft verwarmen met stookolie of rijdt met een dieselwagen, betaalt daar vanaf 2027 duidelijk meer voor.