Waarom je rookmelder nu testen slimmer is dan wachten tot het piept

15 sep , 16:00 • Huis

Een rookmelder is zo’n toestel dat je vaak vergeet tot het te laat is. Hij hangt daar maar, hoog aan het plafond, en lijkt vanzelf zijn werk te doen. Toch is regelmatig testen cruciaal. Een rookmelder kan je leven redden, maar enkel als hij goed werkt. En dat checken kost amper een minuut.

Wettelijke verplichting én gezond verstand

In Vlaanderen is een rookmelder verplicht in elke woning. Dat geldt zowel voor huur- als koopwoningen. Sinds 2020 moet elke kamer die gebruikt wordt als leefruimte, slaapruimte of verbindingsruimte met een vluchtweg uitgerust zijn. In Wallonië en Brussel gelden gelijkaardige regels. Wie zijn rookmelders niet in orde heeft, riskeert niet alleen een boete maar ook problemen bij de verzekering als er brand uitbreekt.

Maar zelfs los van de wet: een rookmelder kan in amper drie minuten het verschil maken tussen ontsnappen en vastzitten in een brandend huis. De meeste slachtoffers vallen immers door rookinhalatie, niet door vuur.

Hoe test je je rookmelder?

Elke rookmelder heeft een testknop. Door die enkele seconden in te drukken, hoor je een luid signaal. Klinkt dat helder en krachtig, dan werkt het toestel. Hoor je niets, of een zwak geluid, dan moet je de batterij vervangen of het toestel zelf vernieuwen.

Experts raden aan dit minstens één keer per maand te doen. Veel mensen stellen het uit, maar het kost letterlijk maar een halve minuut. Zet gerust een herinnering in je gsm, bijvoorbeeld de eerste zondag van de maand.

Wanneer moet je batterijen vervangen?

De meeste moderne rookmelders hebben een batterij die tien jaar meegaat. Oudere toestellen of goedkopere modellen vragen soms jaarlijks een nieuwe batterij. Check altijd de handleiding of de sticker op de zijkant.

Begint je melder uit zichzelf te piepen, dan is dat een waarschuwing dat de batterij bijna leeg is. Wacht niet af, maar vervang ze meteen. Doe je dat niet, dan zet je het toestel vaak uit om van het gepiep af te zijn — met alle risico’s van dien.

Waar hang je rookmelders best op?

Een rookmelder werkt het best aan het plafond, omdat rook altijd opstijgt. Hang er minstens één in de hal en op elke verdieping van je woning. Voor extra veiligheid plaats je ze ook in de slaapkamers en de woonkamer.

Vermijd plaatsen vlak naast de keuken of badkamer: stoom en kookdampen kunnen valse alarmen veroorzaken. Kies liever de gang vlakbij.

Waarom nu checken en niet wachten?

De herfst en winter zijn periodes waarin brandrisico’s toenemen. Kaarsen, kachels, kerstverlichting en drogers draaien vaker op volle toeren. Precies dan wil je zeker zijn dat je rookmelders betrouwbaar zijn.

Brandweer Vlaanderen herinnert er jaarlijks aan dat een simpele test veel ellende voorkomt. Elk jaar sterven in België nog tientallen mensen door woningbranden, vaak omdat er geen werkende rookmelder hing.

Extra tips voor brandveiligheid

Combineer met CO-melders: een rookmelder detecteert geen CO (koolstofmonoxide). Hang daarom in de buurt van je verwarmingsketel of open haard ook een CO-melder.
Vermijd rommel rond vluchtwegen: een rookmelder waarschuwt, maar je moet ook snel buiten raken. Hou trappen en gangen vrij.
Maak afspraken met je gezin: spreek af wie welke taak opneemt bij brand en waar je buiten samenkomt. Zeker met kinderen geeft dat rust.

Een kleine moeite, een groot verschil

Een rookmelder testen kost amper een minuut. Maar die minuut kan letterlijk je leven redden. Door nu al te checken of ze werken, ga je met een geruster gevoel de winter in.