Met deze tips bescherm je je zelfbeeld tegen de valkuilen van sociale media

16 sep , 14:00 • Lifestyle

Sociale media en je zelfbeeld: zo beïnvloedt scrollen je brein

We grijpen er elke dag naar: de smartphone. Even snel scrollen door Instagram, Facebook of TikTok lijkt onschuldig, maar de impact op ons zelfbeeld is groter dan we vaak beseffen. Wetenschappers waarschuwen dat langdurig scrollen je brein en humeur beïnvloedt. Het goede nieuws? Je kan er zelf veel aan doen.

Vergelijkingen die pijn doen

Een groot deel van wat we online zien, zijn zorgvuldig gekozen hoogtepunten: vakanties, perfecte outfits, sportieve prestaties. Ons brein maakt automatisch vergelijkingen. Zie je dagelijks mensen die er beter uitzien of succesvoller lijken, dan kan dat je eigenwaarde aantasten. Psychologen noemen dit ‘social comparison’, een mechanisme dat vooral bij jongeren en jonge volwassenen sterk speelt.

Likes als beloningssysteem

Het krijgen van likes en reacties activeert hetzelfde beloningssysteem in onze hersenen als eten of een compliment. Dat verklaart waarom sociale media verslavend werken. Het nadeel is dat de afwezigheid van likes of negatieve opmerkingen een tegengesteld effect heeft: onzekerheid, twijfel en zelfs stress.

Lees ook

Effect op slaap en concentratie

Naast ons zelfbeeld lijdt ook onze nachtrust onder overmatig scrollen. Het blauwe licht van schermen verstoort de aanmaak van melatonine, het hormoon dat je slaap regelt. Bovendien raakt ons brein overprikkeld, waardoor inslapen moeilijker wordt. Studies van onder meer Sciensano tonen aan dat jongeren die ’s avonds veel tijd op sociale media doorbrengen, vaker kampen met slaapproblemen en concentratieverlies op school.

Positieve kanten niet vergeten

Toch is sociale media niet alleen maar slecht. Voor veel mensen betekent het ook verbondenheid, inspiratie en ontspanning. Het delen van ervaringen of het vinden van communities kan een gevoel van steun en herkenning geven. De kunst is dus niet om alles te vermijden, maar om bewuster met je tijd en aandacht om te gaan.

Zo pak je het beter aan

Wil je je zelfbeeld beschermen en toch genieten van sociale media, dan helpen enkele eenvoudige tips:

Stel tijdslimieten in. Gebruik apps die je schermtijd bijhouden en herinneringen geven.
Volg bewust. Ontvolg accounts die je een slecht gevoel geven en kies voor profielen die inspireren of informeren.
Digitale pauzes. Plan vaste momenten zonder scherm, bijvoorbeeld tijdens maaltijden of een uur voor het slapengaan.
Wees kritisch. Bedenk dat foto’s en video’s vaak bewerkt zijn en geen realistisch beeld geven.
Zoek echte connectie. Gebruik sociale media als middel om offline contacten te versterken, niet om ze te vervangen.

Een kwestie van balans

Sociale media zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Ze bieden talloze voordelen, maar vragen ook alertheid. Wie zich bewust is van de impact op het zelfbeeld en kleine gewoontes aanpast, kan de voordelen benutten zonder in de val van onzekerheid of stress te trappen.