Cadeaubonnen zijn minder veilig dan je denkt

18 sep , 6:00 • Shopping

Een cadeaubon lijkt het perfecte geschenk: handig, persoonlijk genoeg en altijd welkom. Toch waarschuwen consumentenorganisaties en financiële experten dat zo’n bon minder veilig is dan veel mensen denken. Elk jaar verliezen duizenden Belgen geld omdat hun cadeaubon vervalt of waardeloos wordt.

Vervaldatums zorgen voor verlies

Het grootste risico zit in de beperkte geldigheid. Veel cadeaubonnen verlopen binnen één of twee jaar. Wie de bon te lang in een lade laat liggen, loopt het risico dat hij plots niets meer waard is. Uit cijfers van Test Aankoop blijkt dat jaarlijks miljoenen euro’s aan cadeaubonnen nooit worden gebruikt. Dat is pure winst voor de winkelketens, maar een verlies voor de consument.

Faillissement van winkels

Een tweede gevaar is dat een winkelketen failliet kan gaan. In dat geval ben je je geld kwijt. Denk maar aan de modeketen FNG (met merken als Brantano en CKS), waar duizenden cadeaubonnen plots onbruikbaar werden. Bij een faillissement zijn cadeaubonhouders immers gewone schuldeisers zonder voorrang. De kans dat je je geld terugziet, is miniem.

Verborgen beperkingen

Zelfs als je cadeaubon nog geldig is, kan je voor verrassingen komen te staan. Sommige bonnen zijn enkel te gebruiken in fysieke winkels, andere niet in promoties of afgeprijsde artikelen. Ook kan het gebeuren dat een bon niet online te verzilveren is. Dat maakt het gebruik minder flexibel dan consumenten vaak verwachten.

Populair maar risicovol

Belgen blijven nochtans massaal cadeaubonnen kopen. Volgens sectororganisatie BeCommerce is de verkoop van digitale bonnen in 2024 met 15% gestegen. De coronacrisis versnelde die trend: online cadeaubonnen werden hét veilige cadeau. Toch blijft de waarschuwing gelden dat je best voorzichtig bent met hoe en waar je ze koopt.

Hoe bescherm je jezelf?

Gelukkig zijn er enkele eenvoudige manieren om het risico te beperken:

Check de vervaldatum: hoe langer de geldigheid, hoe beter. Sommige ketens bieden intussen bonnen aan zonder einddatum.
Gebruik de bon snel: beschouw hem niet als spaarpot, maar als een cadeautje om meteen te besteden.
Kies voor brede bonnen: een cadeaubon die in meerdere winkels geldig is, zoals Bol.com of Fnac, geeft meer zekerheid dan eentje van een kleine keten.
Bewaar de bon digitaal: veel mensen verliezen hun papieren bon. Met digitale versies vermijd je dat risico.
Let op bij tweedehands aankoop: op websites of marktplaatsen circuleren ook vervalste bonnen. Koop enkel via officiële kanalen.

De rol van de overheid

Consumentenorganisaties pleiten al langer voor strengere regels. In Nederland is de minimumgeldigheid van cadeaubonnen wettelijk vastgelegd op twee jaar. In België ligt dat vaak nog bij de winkels zelf. Test Aankoop vraagt daarom dat cadeaubonnen minstens vijf jaar geldig zouden moeten zijn en dat er betere bescherming komt bij faillissementen. Tot nu toe blijft dat dossier echter hangen.

Cadeaubon als businessmodel

Voor veel bedrijven zijn cadeaubonnen vooral een slimme manier om extra cashflow te genereren. Mensen betalen op voorhand, maar een deel van de bonnen wordt nooit gebruikt. Dat geld blijft in de kassa van de winkel. Volgens internationale studies gaat het soms om 10 tot 15% van alle uitgegeven bonnen.

Bewust en slim gebruiken

Cadeaubonnen hoeven niet per se slecht te zijn. Wie ze snel inzet en bewust kiest voor betrouwbare ketens, kan er veel plezier van hebben. Het probleem ontstaat vooral wanneer ze in de schuif belanden en vergeten worden. Een simpele herinnering in je agenda kan al voorkomen dat je geld verloren gaat.

Kortom: experten hebben gelijk om te waarschuwen. Cadeaubonnen lijken handig, maar ze zijn minder veilig dan een gewoon cadeau of cash. Slim gebruik kan je veel frustratie besparen – en voorkomt dat je geld in de zakken van de winkelier blijft steken.