Zo help je egels en vogels de herfst en winter door

Wanneer de dagen korter worden en de temperaturen dalen, bereidt de natuur zich voor op de winter. Voor dieren zoals egels en vogels is dit een cruciale periode: ze moeten voldoende voedsel vinden en een veilige schuilplaats hebben om de koude maanden te overleven. Met een paar simpele ingrepen kan je tuin een ware reddingsboei worden voor deze dieren – én krijg je er zelf een levendige, natuurlijke tuin voor terug.

Egels eten in de herfst volop insecten, slakken en bessen om een vetreserve op te bouwen. Toch vinden ze niet altijd genoeg in strak aangelegde tuinen of verstedelijkte omgevingen. Veel egels halen de winter niet omdat ze te mager zijn of geen geschikte schuilplaats vinden. Vogels kampen met een ander probleem: in de herfst zijn er nog wel wat bessen en zaden, maar eens de vorst intreedt, wordt voedsel schaars.

Door je tuin slim in te richten, kan je deze dieren een serieuze duw in de rug geven.

Waar veel tuineigenaars geneigd zijn elk blad weg te harken, zijn hoopjes bladeren eigenlijk een geschenk voor de natuur. Egels gebruiken ze om nesten te bouwen waarin ze overwinteren. Ook insecten kruipen er graag in, en dat betekent meteen extra voedsel voor vogels. Maak dus gerust een bladerhoop in een rustig hoekje van de tuin en laat die tot het voorjaar liggen.

Een extra voederplek is voor vogels in de herfst en winter van levensbelang. Hang een voederhuisje op met zonnepitten, ongezouten pinda’s of vetbollen. Varieer in voeding: roodborstjes en merels houden van fruit zoals stukjes appel of rozijnen. Let wel op dat het voer niet beschimmelt – bijvullen en schoonmaken is belangrijk.

Voor egels kan je kattenvoer zonder vis of speciaal egelvoer neerzetten. Zet er ook een schaaltje water bij, want melk is schadelijk voor hun spijsvertering. Plaats het eten op een beschutte plek, bijvoorbeeld onder een afdakje of in een speciale egelvoederhuisje, zodat katten en andere dieren er niet bij kunnen.

Een egelhuis is eenvoudig zelf te maken van een houten kist met een smalle opening waar katten niet door kunnen. Plaats het huis op een rustige plek in de tuin, liefst half onder bladeren of takken, zodat het niet opvalt. Veel tuincentra verkopen kant-en-klare egelhuizen die meteen dienst doen als veilige slaapplaats.

Een schaaltje water in de tuin is niet enkel in de zomer nuttig. Ook in de herfst en winter drogen vogels en egels sneller uit dan je denkt. Zorg ervoor dat het water niet te diep is en dat dieren er makkelijk bij kunnen. Vogels appreciëren daarnaast ook struiken of heggen waarin ze zich kunnen verschuilen voor roofdieren en slecht weer.

Wat goed lijkt voor je tuin, kan schadelijk zijn voor dieren. Gif tegen slakken of insecten kan egels vergiftigen omdat ze die dieren opeten. Ook netten over struiken of vijvers vormen vaak valstrikken. Kies liever voor natuurlijke oplossingen: een egel eet namelijk graag de slakken op die je planten aantasten.

Het mooie aan deze ingrepen is dat ze weinig inspanning vragen. Een hoop bladeren laten liggen, een voederhuisje ophangen of een bakje water zetten kost bijna niets, maar maakt een wereld van verschil voor dieren die in jouw tuin passeren.

Bovendien krijg je er als tuinliefhebber veel voor terug. Een tuin waar vogels komen eten en zingen, of waar je af en toe een egel ziet rondscharrelen, bruist van leven. En dat brengt niet alleen ecologische, maar ook emotionele waarde met zich mee.