Waarom elektrische fietsen steeds vaker onderwerp zijn van verkeersruzies

De elektrische fiets is niet meer weg te denken uit het straatbeeld. In enkele jaren tijd is het gebruik explosief gestegen, zowel bij woon-werkverkeer als in de vrije tijd. Maar met die groei komen ook spanningen. Steeds vaker duiken meldingen op van conflicten tussen fietsers, automobilisten en voetgangers. Wat ooit hét duurzame alternatief leek, wordt nu een bron van verkeersruzies.

Een van de grootste oorzaken van frustratie is de snelheid. Gewone elektrische fietsen halen vlot 25 kilometer per uur, speedpedelecs zelfs tot 45. Op een smal fietspad naast de rijbaan leidt dat vaak tot gevaarlijke situaties. Fietsers zonder ondersteuning voelen zich opgejaagd, terwijl voetgangers schrikken van de snelheid waarmee e-fietsers naderen.

Volgens cijfers van Vias institute was in 2024 bijna één op de vijf fietsongevallen in België betrokken bij een elektrische fiets. Vooral de hogere snelheid en de grotere massa van de fietsen spelen daarbij een rol. Automobilisten klagen dan weer dat e-fietsers soms onverwacht oversteken of sneller blijken dan verwacht.

Het fietspad is de laatste jaren drukker geworden dan ooit. Naast klassieke fietsen rijden er elektrische fietsen, speedpedelecs, steps en bakfietsen. Die mix zorgt voor een botsing van snelheden en verwachtingen.

Vooral in steden leidt dat tot spanningen. In Antwerpen en Brussel zijn er meldingen van scheldpartijen en zelfs kleine vechtpartijen tussen fietsers en voetgangers. Op sociale media verschijnen steeds vaker filmpjes van bijna-aanrijdingen.

Volgens Vias institute ligt de oorzaak niet enkel bij de snelheid, maar ook bij infrastructuur die niet is aangepast aan de nieuwe realiteit. Veel fietspaden zijn simpelweg te smal om al die verschillende voertuigen veilig naast elkaar te laten rijden.

Niet alleen op fietspaden ontstaan conflicten. Ook automobilisten klagen dat elektrische fietsen soms onvoorspelbaar zijn. Een fietser die vlot 30 km/u haalt, duikt sneller op dan verwacht. Bij het afslaan of inhalen leidt dat geregeld tot bijna-ongevallen.

Sommige automobilisten vinden dat speedpedelecs thuishoren op de rijbaan, terwijl veel fietsers dat te gevaarlijk vinden. Het juridische kader voorziet dat speedpedelecs inderdaad de weg op moeten, maar in de praktijk wijken veel bestuurders toch uit naar het fietspad.

Experts vragen al langer om heldere regels. Moeten snelle elektrische fietsen een apart statuut krijgen, met eigen paden of rijstroken? Of moeten bestaande fietspaden gewoon breder en beter worden?

Volgens verkeersspecialist Dirk Lauwers van de Universiteit Antwerpen is er dringend nood aan een herziening: “De infrastructuur van vandaag is ontworpen voor de fiets van twintig jaar geleden. We moeten de realiteit van nu erkennen: elektrische fietsen zijn er, ze zijn populair, en ze blijven.”

Tot die infrastructuur er is, blijft het vaak bij aanpassen en rekening houden met elkaar. Experts raden aan dat e-fietsers hun snelheid matigen in drukke zones, en dat automobilisten hun gedrag afstemmen op het feit dat e-fietsen sneller zijn dan ze lijken.

Een onderzoek van Vias institute toont aan dat wederzijds respect en duidelijke communicatie veel conflicten kan vermijden. Een simpele bel, oogcontact of handgebaar kan al het verschil maken.