Wat ultrabewerkt eten écht met je lichaam doet: dit merk je vaak pas later

We eten het vaker dan we denken: crackers, ontbijtgranen, charcuterie, chips, frisdrank, microwavemaaltijden, energierepen, koekjes… Ultraprocessed foods — of UPF, zoals onderzoekers ze noemen — zijn overal. En hoewel we ze vaak associëren met ‘makkelijk’ of ‘lekker’, gebeuren er in je lichaam dingen die je niet meteen voelt, maar wel degelijk beïnvloeden hoe je je dag doorkomt.

Waarom je hersenen anders reageren op ultrabewerkt eten Het opvallendste effect speelt zich af in je hoofd. Bij UPF worden suiker, vet en zout zo precies gecombineerd dat je hersenen het signaal krijgen om door te blijven eten. Je raakt niet “verzadigd” in de klassieke zin: je voelt je wel vol, maar je brein blijft het aangename beloningsgevoel najagen.

Dat verklaart waarom je bij chips zelden stopt na één handje. Of waarom je in de auto ineens merkt dat de volledige reep op is, terwijl je eigenlijk niet eens zo’n honger had.

Onderzoekers noemen dit het bliss point: de exacte verhouding van smaken die je hersenen het gevoel geven dat je méér wil, zelfs zonder echte nood. Het is geen toeval, maar een bewust ontworpen formule.

Hoe je lichaam in de war raakt Naast het effect op je hersenen gebeurt er nog iets: je bloed suiker schiet sneller omhoog. Ultraprocessed foods worden vaak heel snel verteerd — precies omdat vezels en structuren uit het product zijn gehaald — waardoor je bloedsuikerspiegel een korte piek maakt om daarna weer weg te zakken.

Dat zorgt voor:

Veel mensen denken dat ze “weinig discipline” hebben, maar vaak is het gewoon hun lichaam dat tegen hen werkt. Je bloedsuiker wil opnieuw omhoog, dus vraagt je brein om nog iets te eten dat snel werkt. En wat werkt snel? Juist: ultrabewerkt eten.

Je darmen zijn er niet blij mee Wat UPF extra lastig maakt, is het gebrek aan vezels. Je darmbacteriën leven van vezels uit groenten, fruit en granen. Wanneer die ontbreken — en vervangen worden door additieven, stabilisatoren en zoetstoffen — raakt je darmflora uit balans.

Je darmen sturen voortdurend signalen naar je hersenen. Dus wanneer je darmflora uit evenwicht raakt, voel je dat vaak ook mentaal.

Ultrabewerkt eten vult je maag, maar voedt je lichaam nauwelijks. De combinatie van weinig vezels, weinig voedingsstoffen en heel snelle vertering zorgt ervoor dat je veel meer moet eten om dezelfde “voldoening” te krijgen als bij normale voeding.

Dat is meteen de reden waarom mensen die veel UPF eten vaak wél veel calorieën binnenkrijgen, maar toch tekorten hebben aan vitamines of mineralen.

En neen, dat is geen kwestie van ‘slechte wil’ — het is simpelweg hoe het lichaam werkt.

Ultraprocessed foods volledig bannen is voor de meeste mensen onrealistisch. Je hoeft ook niet extreem te worden om een verschil te voelen. Kleine aanpassingen maken al een groot effect:

Het doel is niet perfectie, maar balans. Hoe meer natuurlijke voeding je toevoegt, hoe minder mechanisch je lichaam reageert.

Ultrabewerkt eten is niet gemaakt om je te verzadigen. Het is ontworpen om lekker te zijn, makkelijk, snel en vooral: onweerstaanbaar. Wanneer je lichaam vervolgens moe wordt, honger blijft sturen of onrustig voelt, is dat geen persoonlijk falen — maar een biologische reactie.

Door af en toe bewust te kiezen voor échte voeding geef je je lichaam weer houvast, krijg je minder schommelingen en voel je meer stabiliteit doorheen de dag.