Uw energiefactuur ontploft: gezinnen betalen dit jaar 120 euro extra

Voor elke drie euro die een Vlaams gezin vorig jaar neertelde voor zijn energiefactuur, komt er dit jaar één euro bij. Dat blijkt uit het antwoord van energieminister Melissa Depraetere (Vooruit) op een parlementaire vraag van Filip Brusselmans (Vlaams Belang). De forse stijging van de distributienettarieven hakt er stevig in bij alle huishoudens.

De distributienettarieven voor elektriciteit gingen in 2025 met gemiddeld 33 procent omhoog in vergelijking met 2024. Voor een gezin met een gemiddeld jaarverbruik van 3.500 kWh betekent dat een extra kost van zo’n 120 euro. Daarmee komt het distributienettarief voor elektriciteit op 483 euro per jaar, inclusief btw.

Belangrijk om te benadrukken: deze verhoging staat volledig los van de energieprijzen op de markt. Zelfs al zouden de gas- en elektriciteitsprijzen dalen, het distributiegedeelte van de factuur blijft voor iedereen gelijk, ongeacht de leverancier.

Ook bij aardgas is de factuur gestegen, al gaat het om een minder forse stijging: gemiddeld zes procent. Dat betekent 15 euro extra op jaarbasis.

Veel mensen vragen zich af waarom hun factuur stijgt terwijl de prijzen op de internationale energiemarkt net lager liggen dan tijdens de crisis van 2022. Het antwoord zit in de zogenaamde nettarieven.

Die nettarieven dekken de kosten van Fluvius, de netbeheerder die instaat voor de distributie van gas en elektriciteit in Vlaanderen. Het gaat dus niet om wat u zelf verbruikt, maar om de infrastructuur die nodig is om energie tot bij u thuis te brengen: kabels, leidingen, meters en onderhoud.

Daarnaast worden in die tarieven ook kosten doorgerekend die voortkomen uit politieke beslissingen, zoals steunmechanismen voor hernieuwbare energie, of investeringen die de intercommunales – vaak geleid door lokale politici – nemen. Voor veel gezinnen voelt het dan ook aan als een ondoorzichtige meerkost.

Oppositielid Filip Brusselmans (Vlaams Belang) stelde hierover tien vragen aan minister Depraetere. Hij noemt de stijging een “explosie van de distributienettarieven” en stelt dat alle Vlaamse gezinnen onrechtvaardig getroffen worden.

“Mensen begrijpen niet waarom hun factuur blijft stijgen, terwijl de energieprijzen op de markt gedaald zijn,” zegt Brusselmans. Hij verwijst naar de frustratie die leeft bij veel gezinnen die de afgelopen jaren al zware energiekosten te slikken kregen.

Minister Depraetere antwoordde op 3 juni 2025 op de vragen, maar het verslag werd pas recent gepubliceerd op de website van het Vlaams Parlement. Ze benadrukt dat de federale overheid en de regulatoren de tariefaanpassingen goedkeuren en dat Vlaanderen de stijging niet eenzijdig kan terugdraaien.

Het pijnlijke voor gezinnen is dat er geen ontsnappen aan is: de nettarieven gelden voor iedereen en zijn identiek, ongeacht bij welke energieleverancier men klant is. Zelfs wie bewust de goedkoopste stroomcontracten uitkiest, ziet zijn factuur toch omhooggaan door deze collectieve kost.

Voor Fluvius gaat het om miljardeninvesteringen die gespreid worden over de komende jaren. Er wordt verwezen naar noodzakelijke moderniseringen, de uitrol van digitale meters en de aansluiting van meer hernieuwbare energie op het net. Maar in de praktijk betekent het simpelweg dat de eindgebruiker betaalt.

De stijging van 120 euro per jaar lijkt misschien beheersbaar voor wie een ruim budget heeft, maar voor tienduizenden gezinnen duwt dit hen nog verder in de problemen. Volgens cijfers van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) bevond in 2024 al bijna één op de tien Vlaamse huishoudens zich in energiearmoede.

Organisaties die armoede bestrijden waarschuwen dat extra kosten op de factuur het risico verhogen dat gezinnen hun rekeningen niet meer tijdig kunnen betalen. Eerder dit jaar moest de Vlaamse overheid al bijkomende steunmaatregelen voorzien voor kwetsbare groepen.

Een groot deel van de kritiek gaat richting de historische beslissingen van de overheid om hernieuwbare energie te subsidiëren. Die kosten worden grotendeels doorgerekend via de nettarieven. Politieke tegenstanders wijzen erop dat dit systeem decennialang nauwelijks werd bijgestuurd en dat gezinnen vandaag de rekening betalen.

Voorstanders daarentegen zeggen dat de energietransitie onvermijdelijk is en dat investeringen in wind- en zonne-energie zich op termijn terugbetalen. Zonder deze subsidies zouden de kosten voor fossiele brandstoffen en CO₂-uitstoot nog hoger zijn.

De factuurschok van 2025 toont hoe gevoelig het energiedossier blijft in Vlaanderen. De marktprijzen lijken gestabiliseerd, maar het is de infrastructuurkost die de factuur nu doet stijgen.

Of de stijging in 2026 nog doorzet, is voorlopig koffiedik kijken. Veel zal afhangen van de verdere investeringsplannen van Fluvius en de goedkeuring door de regulator. Eén ding staat vast: de energiefactuur blijft voor elk gezin een van de grootste vaste kostenposten, en politieke partijen maken er een speerpunt van in aanloop naar de verkiezingen van 2026.