Olijfolie staat bekend als een van de gezondste oliën die er zijn. Het zit vol antioxidanten en enkelvoudig onverzadigde vetten die goed zijn voor hart en bloedvaten. Toch betekent dat niet dat olijfolie altijd de beste keuze is, zeker niet als het om bakken gaat. Veel mensen maken onbewust een fout door olijfolie te gebruiken op hoge temperaturen.
Wat je niet mag missen:
🥄 Olijfolie is gezond, maar niet hittebestendig
🔥 Het rookpunt bepaalt of een olie geschikt is om te bakken
🌽 Er bestaan alternatieven die beter tegen hoge temperaturen kunnen
💡 Voor salades en koude gerechten blijft olijfolie perfect
Het rookpunt: waarom het belangrijk is
Elke olie heeft een zogenaamd rookpunt: de temperatuur waarop de olie begint te verbranden en rookt. Vanaf dat moment breekt de olie af en ontstaan er schadelijke stoffen zoals vrije radicalen. Voor extra vierge olijfolie ligt dat rookpunt relatief laag: rond de 160–190 graden. Dat betekent dat je bij stevig bakken of frituren de olie al snel boven haar limiet jaagt.
Wat gebeurt er bij verbranden?
Wanneer olijfolie te heet wordt, verlies je niet alleen de gezonde stoffen, maar ook de smaak verandert. De olie krijgt een bittere nasmaak en kan zelfs je gerecht verpesten. Bovendien adem je de ongezonde dampen in die vrijkomen bij verbranding.
Wanneer olijfolie wél een goede keuze is
Olijfolie is ideaal voor koude toepassingen:
- In salades of dressings
- Over geroosterde groenten als afwerking
- Bij brood als dip
- In koude sauzen of marinades
Ook licht bakken op lage temperatuur, zoals het zachtjes fruiten van groenten of knoflook, kan prima met olijfolie.
Betere alternatieven om te bakken
Wie vaak bakt of roerbakt, kiest beter voor oliën met een hoger rookpunt:
- Zonnebloemolie: neutraal van smaak, rookpunt rond 220 graden.
- Koolzaadolie: rijk aan omega-3, rookpunt rond 200–220 graden.
- Pindaolie: ideaal voor wokgerechten, rookpunt rond 230 graden.
- Geraffineerde olijfolie: hoger rookpunt (tot 240 graden) dan extra vierge, dus beter geschikt voor bakken.
Hoe kies je de juiste olie?
Vraag jezelf af: ga ik koud gebruiken of echt bakken? Voor smaak en gezondheid bij koude bereidingen is extra vierge olijfolie onovertroffen. Maar zodra er hoge temperaturen aan te pas komen, kies je beter voor een andere olie of voor een geraffineerde variant.
Kleine tips voor in de keuken
- Verwarm olie nooit te lang voor je er eten in legt.
- Meng oliën niet door elkaar – dat verandert het rookpunt onvoorspelbaar.
- Bewaar olie donker en koel, want licht en warmte tasten de kwaliteit aan.
Slim bakken = gezond koken
Olijfolie blijft een topper in de keuken, maar niet in elke situatie. Door bewust te kiezen welke olie je gebruikt, behoud je de gezonde eigenschappen én voorkom je dat er schadelijke stoffen ontstaan.
Kortom: olijfolie hoort thuis in elke keuken, maar niet altijd in de pan.