Waarom banken liever hebben dat je geen cash afhaalt

Steeds meer Belgen merken dat geldautomaten verdwijnen of dat het moeilijker wordt om cash af te halen. Waar vroeger op elke straathoek een bankautomaat stond, zijn er nu vaak lange afstanden nodig om er een te vinden. Toeval is dat niet. Banken hebben er alle belang bij dat we minder cash gebruiken en meer digitaal betalen. Maar waarom eigenlijk?

Wat weinig mensen weten, is dat het beheren van cash geld banken veel geld kost. Elke biljettenautomaat moet regelmatig worden gevuld, onderhouden en beveiligd. Er komt transport bij kijken, bewakingsfirma’s, en een constante opvolging om fraude te vermijden.

Volgens cijfers van Febelfin kost één geldautomaat jaarlijks tienduizenden euro’s aan onderhoud. Voor banken is dat moeilijk te verantwoorden in een tijd waarin steeds meer klanten digitaal betalen. Een digitale betaling kost hen een fractie van dat bedrag en verloopt veel efficiënter.

Een tweede reden is controle. Bij digitale betalingen is elke transactie traceerbaar. Voor banken én de overheid is dat handig: het helpt witwaspraktijken en zwart geld tegen te gaan. Cash is anoniem, en dat maakt het moeilijker om op te volgen waar het vandaan komt of naartoe gaat.

Banken krijgen ook meer inzicht in het koopgedrag van hun klanten via digitale transacties. Dat laat hen toe betere producten en diensten te ontwikkelen, maar zorgt tegelijk voor een gevoel van afhankelijkheid bij de consument.

Banken benadrukken daarnaast dat digitaal betalen veiliger is. Cash geld kan gestolen worden, of verloren raken. Digitale betalingen zijn sneller te blokkeren en vaak verzekerd. Voor klanten kan dat een voordeel zijn, maar tegelijk verkleint het de keuzevrijheid: wie graag met cash betaalt, heeft steeds minder mogelijkheden.

Volgens De Tijd is het aantal geldautomaten in België de laatste tien jaar gehalveerd. In landelijke gebieden leidt dat tot frustratie, omdat oudere mensen en kleine zelfstandigen vaak wél nog afhankelijk zijn van cash.

De grote banken in België – BNP Paribas Fortis, KBC, ING en Belfius – werken sinds 2021 samen in het netwerk Batopin. Dat moet het aantal automaten efficiënter verdelen. Toch gaat het om minder toestellen dan vroeger. Het doel is dat 95 procent van de Belgen binnen 5 kilometer een automaat vindt, maar dat betekent wel dat er in totaal duizenden toestellen verdwijnen.

Mobiliteitsexpert Pascal De Buck van Febelfin ziet de trend duidelijk: “Cash zal niet verdwijnen, maar het gebruik neemt elk jaar af. Voor de banken is het simpel: digitaal is goedkoper, sneller en veiliger. Cash zal enkel nog een aanvullende rol spelen.”